Najem instytucjonalny Ustawa z dnia 11 sierpnia 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz. U. 2017, poz. 1529) wprowadza nową instytucję najmu instytucjonalnego. Do ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1610 oraz z 2017 poz. 1442) wprowadzono Rozdział 2 zatytułowany Najem instytucjonalny lokalu (art. 19 f – 19 j). Zgodnie z zawartą w ustawie definicją umowa najmu instytucjonalnego lokalu jest umową najmu lokalu mieszkalnego zawierana przez osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania lokali, na czas oznaczony. Wyłączono w tym zakresie zasadę, że najem lokalu na czas dłuższy niż lat 10, po upływie tego terminu uważa się za umowę najmu na czas nieoznaczony (art. 661 § 1 k.c). Wynajmowane mieszkania mogą być przedmiotem najmu bez opcji przez 15 lat o dnia pierwszej umowy najmu dla danej inwestycji mieszkaniowej oraz najmu z opcją przez 30 lat od zawarcia pierwszej umowy najmu dla danej inwestycji mieszkaniowej - z możliwością wykupienia lokalu na własność przez najemcę najwcześniej po upływie 15 lat od dnia zawarcia umowy najmu. Umowa najmu instytucjonalnego powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Do umowy najmu instytucjonalnego lokalu, najemca załącza swoje oświadczenie w formie aktu notarialnego, o poddaniu się egzekucji, zobowiązaniu do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu instytucjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu, o którym mowa w art. 19 i ust. 3, oraz o przyjęciu do wiadomości, że w razie konieczności wykonania powyższego zobowiązania prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje. Umowa najmu instytucjonalnego może przewidywać kaucję na zabezpieczenie należności z tytułu najmu instytucjonalnego lokalu przysługujących właścicielowi w dniu opróżnienia lokalu oraz ewentualnych kosztów egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać jednak trzykrotności miesięcznego czynszu za lokal, wg stawki obowiązującej w dniu zawarcia umowy. Kaucja jest zwracana najemcy w ciągu miesiąca od dnia opóźnienia lokalu oraz po potrąceniu należności właściciela. W związku z umową najmu instytucjonalnego lokalu, oprócz czynszu, właściciel może pobierać od najemcy jedynie opłaty niezależne od właściciela, chyba że umowa stanowi inaczej. Czynsz może być podwyższany jedynie zgodnie z warunkami określonymi w umowie. Najem instytucjonalny wygasa albo po upływie czasu na jaki umowa była zawarta lub też ulega rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia tej umowy. Po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu instytucjonalnego lokalu, jeżeli najemca dobrowolnie nie opróżnił lokalu, właściciel doręcza najemcy żądanie opróżnienia lokalu sporządzone na piśmie opatrzonym urzędowo poświadczonym podpisem właściciela. Żądanie to powinno zawierać następujące elementy: wskazanie właściciela i najemcy, którego żądanie dotyczy; wskazanie umowy najmu instytucjonalnego lokalu i przyczynę ustania stosunku prawnego; nie krótszy niż 14 dni od dnia doręczenia najemcy żądania termin, w którym najemca i osoby z nim zamieszkujące mają opóźnić lokal. W razie bezskutecznego upływu wyznaczonego najemcy terminu, właściciel może złożyć do sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnego, o którym mowa w art. 19 f ust. 3, do którego powinien załączyć żądanie opóźnienia lokalu wraz z dowodem jego doręczenia najemcy labo dowodem wysłania go przesyłką poleconą, a także dokument powierzający, że właścicielowi przysługuje tytuł prawny do lokalu, którego opóźnienia żąda. W ustawie o ochronie praw lokatorów (…) wprowadzono również zmiany dotyczące najmu okazjonalnego, z których wynika, że umowa najmu okazjonalnego lokalu to umowa najmu lokalu mieszkalnego, którego właściciel, będący osobą fizyczną, nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali. Umowa najmu okazjonalnego zawierana jest na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Właściciel lokalu jest zobowiązany zgłosić zawarcie umowy najmu okazjonalnego lokalu naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania właściciela w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia najmu po rygorem utraty uprawnień z przepisów art. 19 c i d.